چرا ایجاد تقارن اهمیت دارد؟ (Why Is Creating Symmetry Important?)
نوشتهی یوگی شارپ (Yogi Sharp) – از مجموعهی The Equinedocumentalist
🔹 توضیح فنی:
این مقاله به بررسی مفهوم تقارن (symmetry) در سم، اندام حرکتی و کل توازن بدنی اسب میپردازد.
منظور از تقارن در اینجا فقط ظاهر نیست، بلکه تعادل عملکردی (functional balance) میان نیروهای وارده بر هر دو نیمهی سم و اندام است.
یوگی شارپ در این پژوهش توضیح میدهد که عدم تقارن، چه در ساختار سم و چه در تراز استخوانی،
میتواند به اختلال در محور سم–پاسترن (HPA)، فشارهای ناهماهنگ بر مفصل بینفالانژیایی دیستال (DIPJ)
و در نهایت به الگوهای حرکتی غیرطبیعی (abnormal gait patterns) منجر شود.
بسیاری از شکلهای مورفولوژیک سم (hoof morphologies) که مشاهده میکنیم،
بهویژه در صفحهی میانی–جانبی (medio-lateral plane)،
در واقع ناشی از تطابق ساختاری اندام یا فرم بدنی اسب (conformation) هستند —
و این موضوع، پدیدهای جدید یا ناشناخته نیست.
اما برای درک عمیقتر، باید فیزیک و تئوری پشت این موضوع را بررسی کنیم:
چرا داشتن پایهای (hoof base) که خط بار گرانشی (gravitational load line) را بهطور متقارن قطع میکند (bisects the load line)
برای کاهش خطر آسیب و تشویق به رشد متعادلتر (balanced growth) مفید و ترجیحی است.
🔹 توضیح فنی:
در حالت ایدهآل، مرکز جرم اندام باید در امتداد خط نیروی گرانش (gravitational load line) به مرکز سطح اتکای سم (hoof base) برسد.
اگر این خط از مرکز پایه منحرف شود — مثلاً در اثر انحراف زانو، چرخش مفصل مچ یا رشد نامتقارن دیوارهی سم —
فشارها بهصورت نابرابر در سمت داخلی و خارجی سم توزیع میشوند.
این عدم تقارن در بارگذاری (asymmetrical loading)، در طول زمان، موجب تغییر شکل سم، انحراف محور استخوانی،
و افزایش ریسک آسیبهای مزمن در مفاصل دیستال میشود.
شکل 1 – تأثیر خط بار گرانشی و مرکز فشار بر رشد سم
دکتر هاگن (Dr. Hagen) اخیراً در مورد نظریههایی دربارهی تفاوت در الگوی رشد سم (hoof growth patterns) بحث کرده است.
شکل ۱ نشان میدهد که اگر خط بار گرانشی (gravitational load line)
که از بدن اسب به سمت زمین منتقل میشود،
بهجای آنکه دقیقاً در مرکز سم فرود آید، به یک سمت متمایل شود،
در نتیجه مرکز فشار (Center of Pressure – CoP) — یعنی نقطهای که مجموع نیروهای عکسالعمل زمین (Ground Reaction Force – GRF) از طریق آن بر سم اعمال میشوند — نیز به همان سمت جابهجا میشود.
در این حالت:
-
سم در سمت بارگذاریشده (loaded side) تحت افزایش فشار مداوم (increased load) قرار میگیرد،
-
در حالیکه سمت دیگر در نقش اهرم (leveraged side) عمل میکند و بهصورت نسبی از تماس مؤثر خارج میشود.
تصویر حاصل از فشارسنج کف سم (pressure mat reading) نشان میدهد که چگونه یکی از نیمههای سم بهطور مداوم تحت فشار بیشتر قرار دارد.
این بارگذاری نامتقارن بر نحوهی جهتگیری پاپیلاها (orientation of the papillae) – یعنی ساختارهای ریشهای که دیوارهی سم از آن رشد میکند – اثر مستقیم دارد.
در نتیجه، زاویهی رشد دیواره در آن سمت بهصورت فیزیکی تغییر میکند (change in wall growth angle)
و به مرور تفاوت محسوسی در شکل و شیب دو سمت دیوارهی سم ایجاد میشود.
این پدیده در نهایت باعث شکلگیری سطح زیرین (کفی) بهشدت نامتقارن (grossly asymmetrical solar surface) میگردد،
که پیامدهای بیومکانیکی قابلتوجهی دارد.
در این میان، نقطهی فشار کف سم (PPSH – Pressure Point of the Solar Surface of the Hoof)
بهصورت هندسی بهعنوان مرکز ثقل سطح کف (epicentre of its extremities) تعریف میشود —
یعنی نقطهای که فاصلهاش از تمام لبههای محیطی سم برابر است.
بهطور طبیعی، هرچه CoP از PPSH دورتر شود،
بیتعادلی و استرس جانبی در مفصل بینفالانژیایی دیستال (DIPJ) افزایش مییابد،
و الگوی رشد نامتقارن تثبیت میشود.
شکل 2 – رابطهی مرکز فشار (CoP)، نقطهی فشار سطح کف سم (PPSH)، و مرکز چرخش (CoR)
بر اساس مشاهدات تجربی و کاربردی،
با استفاده از روشهای معمول نقشهبرداری از مرکز چرخش (mapping the Centre of Rotation – CoR)
میتوان بهصورت تقریبی محل نقطهی فشار سطح کف سم (PPSH) را نیز شناسایی کرد.
در اغلب موارد، این نقطه بهصورت خارج از مرکز (off-centre) دیده میشود.
روش دقیقتر، اندازهگیری نقطهای است که فواصلش از تمام لبههای محیطی کف سم برابر است —
یعنی همان موقعیت هندسی PPSH.
زمانی که PPSH و CoP (Centre of Pressure) در یک راستا و همتراز باشند،
نیروی عکسالعمل زمین (GRF – Ground Reaction Force) بهطور یکنواخت در سراسر کف سم توزیع میشود.
اما اگر PPSH – که از نظر تجربی جالب است تقریباً با CoR (Centre of Rotation) هممکان در نظر گرفته میشود (مطابق شکل ۲) –
از CoP فاصله داشته باشد،
آنگاه توزیع نیرو به نفع سمتی خواهد بود که CoP در آن قرار گرفته است.
در نتیجه:
-
در سطوح نرم، آن سمت از سم بیشتر در زمین فرو میرود (greater ground penetration)،
-
در سطوح سخت، همان سمت دچار افزایش فشردگی (increased compression) میشود.
این وضعیت موجب بروز پیامدهای واضحی از جمله:
-
اختلال در جریان خون و پرفیوژن کپسولی (capsule perfusion)
-
و ایجاد نیروهای برشی (shear forces) در امتداد اندام حرکتی و مفاصل فوقانی میشود.
البته باید توجه داشت که در بدن طبیعی اسب،
این دو نقطه (PPSH و CoP) هیچگاه بهطور کامل منطبق نمیشوند؛
زیرا پاها در چهار گوشهی بدن گستردهاند،
و در نتیجه CoP در حالت طبیعی کمی به سمت خارج (slightly lateral) تمایل دارد —
که همین امر دلیل وجود عدم تقارن طبیعی (natural hoof asymmetry) است.
با این حال،
ایجاد تقارن در سطح اتکا (hoof base symmetry) در اطراف مرکز چرخش (CoR) (مطابق شکل ۲)،
باعث میشود PPSH و CoP بهطور قابل توجهی به یکدیگر نزدیکتر شوند
و در نتیجه، توزیع نیروی عکسالعمل زمین (GRF) بهصورت یکنواختتر انجام گیرد.
نکتهی بسیار مهم این است که
این کار باید در محدودهی طبیعی دیواره و تاج سم (within the natural trajectory of the coronet) انجام شود،
نه با افزایش مصنوعی عرض یا طول سم (beyond natural boundaries).
به همین دلیل، نویسنده ترجیح میدهد این نوع طراحی را
بهجای «افزونهی جانبی (lateral extension)»
با عنوان «نعل پشتیبان تاج سم (Coronet Support Shoe)» معرفی کند.
در عمل، استفاده از نعلهای تخت با شیار (flat section with a fuller)
روش بسیار مؤثری برای پوشش مناسب پاشنهها و ایجاد این تقارن است.
همچنین، درجهای جدید شرکت Mustad (Mustad inserts) نیز
میتوانند با جوش داده شدن (welding) روی نعل،
اثر مشابهی در برقراری تعادل جانبی و افزایش پایداری کپسول سم داشته باشند.
شکل 3 – نقش افزونههای پاشنه در ایجاد تقارن پایهای (Base Symmetry)
استفاده از افزونههای پاشنه و/یا اینسرتهای تقویتی (heel support and/or extension inserts)
روشی کاملاً کاربردی و مؤثر (highly practical and effective) برای ایجاد تقارن در پایهی سم (base symmetry) است.
این افزونهها بهویژه در مواردی که ساختار طبیعی پاشنه فروپاشیده (collapsed) یا نامتقارن (asymmetrical) شده،
به بازگرداندن توازن بارگذاری (load balance) و توزیع یکنواخت نیروهای عکسالعمل زمین (GRF) کمک چشمگیری میکنند.
در نتیجه، با چنین اصلاحاتی،
پایداری کپسول سم (capsule stability) و تراز محور سم–پاسترن (HPA alignment) بهصورت مؤثری بهبود مییابد.
افزودن نظر
آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلدهای ضروری با علامتگذاری شدهاند *